Geniet je graag van een goed glas wijn, dan is de kans groot dat je niet direct aan wijn uit Oostenrijk, Zwitserland of Duitsland denkt. Zonde, want deze landen hebben een bijzonder aanbod. Zeker als je er zelf op ontdekkingstocht gaat… Reis je mee?
In september – rond oogsttijd – spoorde ik voor Bijzonder Plekje samen met Interrail door een bijzonder stukje Europa. Met Interrail combineer je een treinreis door prachtige landschappen met heerlijk ontspannen eten, drinken en slapen: in dit geval een gouden combinatie van cultuur opsnuiven, mooie landschappen bewonderen en veel wijn proeven. Een wijnkenner was ik niet, een liefhebber wel – en dankzij deze tocht ben ik nu niet alleen heel wat kennis, maar ook een goedgevulde wijncollectie rijker. Klinkt dat je als muziek in de oren? Onderaan dit artikel vind je praktische informatie om een vergelijkbare reis te maken. Maar eerst neem ik je graag mee langs de mooiste wijngebieden.
Treinen langs wijnen
Wijn proeven in Oostenrijk
Niet ver van hoofdstad Wenen vind je Gumpoldskirchen, een idyllisch dorp tussen de wijngaarden, waar iedereen elkaar kent en de Oostenrijkse geschiedenis in ere wordt gehouden. Naast dames in dirndls vind je er het Wijnbouwmuseum, waar ze je meenemen langs het wijnbouwproces door de jaren heen – van paard en wagen tot het ouderwetse druiven stampen aan toe. In de wijnkelder liggen wijnen uit alle jaargangen opgeslagen. De oudste komen uit 1945, en hebben de bezetting van Oostenrijk na de Tweede Wereldoorlog (een geschiedenis die mij onbekend was) overleefd, omdat de dorpelingen zo verstandig waren de flessen in te metselen in de muren van hun huizen. Zo kon de bezetter er niet mee aan de haal gaan, zoals gebeurde met de wijnen van vóór 1945. Mocht je zo’n fles willen proberen: je betaalt er vandaag de dag 500 euro voor.
Tip: Ben je nog op zoek naar een origineel cadeau? Koop een fles wijn uit het geboortejaar van je partner, kind of vriend(in)!
Bij de plaatselijke vinotheek – een paar deuren verderop – kun je een goede bodem leggen voor een eerste wijnproeverij. Ze serveren er traditionele Oostenrijkse gerechten in een interieur dat gemaakt is van oude wijnwerktuigen, en je kunt er kennismaken met typisch Oostenrijkse wijnen als Rotgipfler en Zierfandler.
Tip: Als je begin september naar Gumpoldskirchen trekt, kun je deelnemen aan het wijnfeest de Genussmeile – wij waren er helaas te laat voor, maar nog vér buiten het dorp werd erover nagepraat. Het schijnt episch te zijn.
In Gumpoldskirchen kun je heerlijk wijnen proeven én overnachten bij Freigut Thallern. Mocht je ooit overwegen om tussen de wijnranken te trouwen: het Klostergasthaus Thallern biedt niet alleen kamers voor jou en je gasten, maar ook een sprookjesachtige kapel waar Jezus niet aan een kruis hangt, maar aan wijnranken.
Een ander bijzonder oord is Hotel Landhaus Moserhof. Zelden word je zo in de watten gelegd: geen moeite is te veel, en naast heerlijk overnachten kun je er ook ontspannen in sauna, stoombad of zwembad.
Tip: Gumpoldskirchen is goed te combineren met een trip naar de thermen van Bad Vöslau, waar je kunt zwemmen in verschillende natuurbaden – tot poedelen tussen de kikkerdril aan toe – en de alcohol je lijf uit kunt zweten in verschillende sauna’s. Wie weet kom je er de Oostenrijkse Wijnkoningin van 2018 nog tegen: die woont in Bad Vöslau, en reist vanuit daar door Oostenrijk om haar wijnkennis te delen.
Het oudste wijngoed van Oostenrijk vind je in Klosterneuburg. In hun wijnkelder, waar je ook een rondleiding kunt krijgen, proef je onder meer hun specialiteit St. Laurent. Kom je er in november, dan kun je misschien wel meedoen met het traditionele ‘Fass’lrutschen’, ofwel: van wijnvaten glijden!
Wijnstad Zürich & de Zürichsee in Zwitserland
Via Wenen reis je met de trein gemakkelijk en comfortabel naar Zürich, de belangrijkste wijnstad van Zwitserland. De reistijd (zo’n zes uur) mag lang klinken, maar laat je er niet door tegenhouden: vanuit de trein zie je zoveel mooie panorama’s dat je – als je een beetje bent zoals ik – nog wel zes uur langer in de trein zou willen zitten.
Tip: als je zo lang samen in de trein zit, ontstaan de mooiste gesprekken. Neem de tijd voor elkaar en geniet van alle voordelen van slow travel, waarvoor Interrail bij uitstek geschikt is.
Door de Oostenrijkse Alpen spoor je, langs Salzburg en Liechtenstein, naar de sprankelende Zürichsee. Het gebied rondom dit meer is de belangrijkste plek voor de Zwitserse wijnen. Jammer genoeg wordt maar één procent van de Zwitserse productie naar het buitenland geëxporteerd – de kwaliteit is, zoals mijn Franse reisgenote het verwoordde, ‘inquiétant’ ofwel alarmerend goed, zelfs als je uit het wijnland bij uitstek komt. De lekkerste Pinot Noir, Räuschling (vernoemd naar het ruisen van bladeren) of Completer proef je bijvoorbeeld bij Zunfthaus zur Waag, in het historische centrum van Zürich, bij de Fraumünsterkerk. De wijn en je diner worden daar perfect op elkaar afgesteld.
De treinen langs de Zürichsee rijden dwars door de wijngaarden, en bieden een wondermooi uitzicht over het meer. Het water staat bekend als het schoonste van Europa: niet voor niets wonen er sterren als Tina Turner. Het loont dan ook om te overnachten in een van de plaatjes aan het water, zoals Stäfa. Ik logeerde er bij Gasthof zur Sonne, dat recht aan het water ligt, en genoot er van een frisse ochtendduik terwijl de zon opkwam boven de bergen.
Ook aan het water ligt het plaatsje Winkel. Op loopafstand van het station vind je het wijngoed van de familie Schipf, een van de oudste wijnfamilies in Zwitserland. Bekendheden als Goethe en Winston Churchill waren er volgens de overlevering niet weg te slaan en met recht: het huis van de familie heeft een fantastisch uitzicht over het water. Elke zaterdag is er een wijnproeverij waarbij je kennis kunt maken met hun Zürcher wijnen.
Freiburg & wijnhoofdstad Mainz in Duitsland
Niet ver van de Zwitserse grens ligt Freiburg im Breisgau, een stad aan de rand van het Zwarte Woud. Freiburg is de stad met de meeste zonne-uren én meeste wijngaarden van Duitsland, en uitgeroepen tot de duurzaamste stad. Dat komt ook terug in de manier waarop er wijn wordt gemaakt. Ze produceren er onder meer de ‘Grüne Weinbox’, een alternatief voor wijn in flessen waarbij de productie in vergelijking minder water en energie verbruikt, en minder CO2-uitstoot oplevert.
De treinroute van Zürich naar Freiburg is een bijzondere: je kunt ’m namelijk afleggen met de Gotthard Panorama Express, de trein uit de Zwitserse Alpen met hoge ramen voor een prachtig panorama-uitzicht. Wij namen bijna de trein terug om meer van de Zwitserse route te ontdekken – een mogelijkheid die je met een Interrail Premium Pass sowieso hebt – maar er moest, natuurlijk, Duitse wijn geproefd worden!
Freiburg kent al jaren een interessante wijngeschiedenis. Was je er in de Middeleeuwen hoogleraar aan de universiteit, dan kreeg je een deel van je loon uitbetaald in wijn; deed je als student iets verkeerd, dan moest je het bekopen met wijnonthouding. In juli kun je er tegenwoordig terecht voor het wijnfeest en er is zelfs een stadsdeel dat ‘Weingarten’ heet. Bij de Alte Wache, naast de Münsterkerk, kun je wijnen proeven uit de streek, bijvoorbeeld van de Kaiserstuhl, een belangrijk wijngebied tussen Freiburg en de Franse Elzas en Vogezen.
Tip: bezoek ook de Münstermarkt – van maandag t/m zaterdag proef je hier de fijnste lokale gerechten.
In Freiburg ligt ook de Schönberg, waar de familie Faber haar wijngaarden heeft. Deze familie is al generaties lang actief in de wijnbouw en wist ons te betoveren met hun liefde voor wijn. Zelfs oma, 84 jaar oud, plukt er nog elke dag druiven! Naast het proeven van wijnen – bijvoorbeeld Gutedel, hun specialiteit – kun je bij Weingut Faber overnachten in een van hun kamers of vakantiewoningen, die allemaal in een bepaald wijnthema staan.
Tip: ben je op zoek naar een originele fles voor oud en nieuw? Probeer eens de Crémant van Weingut Faber, een heerlijke variant op champagne.
Ondanks alle charmes van Freiburg is een andere plaats uitgeroepen tot wijnhoofdstad: Mainz. Het is de enige officiële ‘Great Wine Capital’ van Duitsland, een internationale benoeming voor steden met een bijzondere wijncultuur, die ook aan steden als Bordeaux, Porto, San Francisco en Adelaide toegekend is.
In het oude centrum vind je, naast traditionele vakwerkhuizen, onder meer een vinotheek. Je kunt er een wijn- en chocoladeproeverij meemaken, of ‘spündekäse’ proeven, een typische snack met pretzels voor bij de wijn waarvoor elk restaurant een eigen recept heeft. De lekkerste wijnen en lokale gerechten proef je bij het Haus des Deutschen Weines: hier zijn de wijnen niet gecategoriseerd naar rood en wit, maar naar wijnbouwgebied.
Tip: bijzonder dineren en wijn proeven doe je bij Hofgut Laubenheimer Höhe, vanwaar je een mooi uitzicht hebt over de stad.
Tip: tussen maart en november kun je elke zaterdagochtend genieten van verschillende wijnen uit de regio bij het Mainzer Marktfrühstück, bijvoorbeeld Riesling, Silvaner of Spätburgunder. Eind augustus en begin september vindt ook de wijnmarkt van Mainz plaats, waarbij zestig wijnmakers hun producten voorstellen. Een van onze favorieten is de Blanc de Noir van Weingut Schneider: witte wijn gemaakt van rode druiven.
Reis je vanuit Mainz terug naar Nederland, dan beleef je een van de mooiste treinroutes van Duitsland. Langs de Rijn zie je glooiende wijngaarden, kastelen die hoog boven het water uittorenen en de bekende rots de Loreley. Wij dronken er, terwijl we genoten van het uitzicht, ons laatste glas wijn – een hart vol herinneringen en heel wat flessen rijker. Prost! Mahlzeit! Zum Wohl!
Zelf op pad met Interrail?
Met de Interrail Premium Pass reis je gemakkelijk naar 40.000 bestemmingen in 30 Europese landen. De pas is geschikt voor alle leeftijden en je kunt kiezen voor verschillende reisvormen. Wij kozen voor tien reisdagen binnen een maand, geldig door heel Europa, maar je kunt er ook voor kiezen een kortere etappe te doen – bijvoorbeeld met de Duitsland Pass. Op www.interrail.eu vind je alle informatie over prijzen en mogelijke routes. Stap in Nederland op een van de internationale treinen, leun achterover en geniet…
Als je net als wij je reis wilt beginnen in Oostenrijk, dan biedt Interrail verschillende opties: je kunt overdag reizen met één overstap in Keulen of met de nachttrein met een overstap in Düsseldorf. De nachttrein reserveer je eenvoudig via het reserveringsportal op de site.
Voor reguliere ritten is reserveren niet noodzakelijk – een van de charmes van Interrail is dat je de trein kunt nemen op elk gewenst moment – maar wel mogelijk binnen hetzelfde reserveringsportal. Fijne reis!
