Warschau, Krakau… Dat zijn waarschijnlijk de twee plaatsen die je het vaakst hoort als je een stedentrip naar Polen overweegt. Maar ken je Łódz al, dat onlangs door National Geographic Traveler is uitgeroepen tot een van de beste duurzame bestemmingen voor 2022? Hoog tijd om, aan de hand van deze tips, kennis te maken met deze verrassende stad vol contrasten!
Het is al donker als we op een regenachtige avond in Łodz aankomen. Een taxi brengt ons van het treinstation naar ons hotel. Vrolijk gekleurde parapluutjes verwelkomen ons in het zijstraatje waarin het hotel gevestigd is, sfeerlampjes branden, knusse restaurants verleiden ons om naar binnen te gaan. Even verderop prijkt, boven de ingang van een voormalige bioscoop, een bordje: HOTEL STARE KINO – CINEMA RESIDENCE.
Het is onze eerste kennismaking met filmstad Łodz, en een eerste kennismaking met de contrasten die de stad zo kenmerken. Erfgoed dat nu een nieuw doel dient, maar waar de geschiedenis altijd zichtbaar is – en minstens zo tastbaar.
Verwachtingsvol gaan we naar binnen. De vloer kraakt onder onze voeten, het pand ruikt naar oud. De gangen van het hotel zijn donker, de kamers net zo: niet precies wat ik in gedachten had voor deze paar dagen weg. Maar dat rauwe randje blijkt symbool te staan voor de stad: het is precies wat Łodz zo fascinerend maakt.
Tip 1: Ontdek de Piotrkowska
Bij daglicht zien we meer van onze omgeving. We blijken midden in het centrum te zitten: bij de Piotrkowska, de hoofdstraat van de stad. Even weet ik niet waar ik eerst naar moet kijken. Naar de stenen op de weg, waarin de namen van bewoners van de stad staan vermeld en waarin sterren zijn verwerkt met de namen van bekende mensen uit de filmwereld? Naar de prominent wapperende Europese vlaggen, die me meteen opvallen? Of naar de prachtige gevels van de gebouwen, waaraan je de geschiedenis van de stad kunt aflezen?
Op de Piotrkowska zijn het uiteindelijk de gevels die je aandacht het langst vasthouden: herinneringen aan het industrieverleden van Łodz, dat niet alleen een film-, maar ook een echte textielstad was. Het zijn de gevels van panden waarin de fabriekseigenaren woonden, het ene nog rijker versierd dan het andere – afgewisseld met gevels in verschillende stadia van renovatie.
Tip 2: Street art in Łodz
‘En dit is nog maar het begin…’ lacht onze gids als ik mijn verwondering uitspreek over deze eerste indruk van Łodz. Ik snap wat ze bedoelt als we een van de voormalig fabrieksterreinen betreden: OFF Piotrkowska. Hier werken creatieve ondernemers eraan om het verleden te integreren in het heden: oude gebouwen bieden nu onderdak aan koffietentjes, restaurantjes en pop-upwinkels, zonder hun karakter te verliezen. Die wisselen op hun beurt muren vol street art af – ook dat is een van de handelsmerken van Łodz.
OFF Piotrkowska – Piotrkowska 138/140, 90-062 Łódź
We verlaten de Piotrkowska en duiken dieper de stad in. Dan overvalt het ons pas echt: de smeltkroes van contrasten die zo kenmerkend is voor Łodz. Prachtig gerestaureerde gebouwen staan naast woningen die van pure ellende zijn ingestort, te laat om in aanmerking te komen voor de restauratieplannen van het huidige stadsbestuur. De burgemeester – die erg pro-Europees is, vandaar de vlaggen – doet er alles aan om Łodz weer in oude glorie te herstellen. Met een tempo van twintig woningen per jaar kan dat wel even duren, maar zo verandert het gezicht van Łodz voortdurend – geen dag is hier hetzelfde.
Daarbij is veel aandacht voor duurzame ontwikkeling. Dat is niet onopgemerkt gebleven: zo wees National Geographic Travel in die categorie de stad aan als een van de beste bestemmingen voor 2022.
Tip 3: Industrieel erfgoed: de voormalige fabrieksterreinen van Łodz
Łodz was lange tijd een kleine stad – tot het tijdperk van de industriële revolutie massaal nieuwe arbeiders naar de stad lokte en Łodz bloeide als nooit tevoren. Gebeurtenissen als de Russische revolutie en de Tweede Wereldoorlog maakten daar een einde aan: de belangrijkste afzetmarkten vielen weg en een substantieel deel van de bevolking kwam om. Ook de decennia erna waren woelig. De stad werd geconfronteerd met de noodzaak zichzelf opnieuw uit te vinden om niet ten onder te gaan: zo ontstond het idee om de oude fabrieken nieuw leven in te blazen.
Het bekendste voorbeeld daarvan is Manufaktura. In dit oude complex vind je nu diverse restaurants, musea, bowlingbanen, een bioscoop, een theater, winkels, een bierhal en talloze andere initiatieven. We bekijken een deel van het immense terrein en besluiten om naar het Paleis van Poznański te gaan. Dit art-nouveaupaleis, waarin voormalig Manufaktura-eigenaar Poznański woonde, is nu onder meer een museum van de stad. Het is niet moeilijk je een beeld te vormen van het contrast tussen arm en rijk destijds. Alles ademt hier geschiedenis.
Manufaktura – Drewnowska 58, 91-002 Łódź
Paleis van Poznański – Zachodnia 47, 91-058 Łódź
Tip 4: Ontdek culinair Łodz
En dan laat Łodz zich weer van zijn hippe, moderne kant zien: bij alle plaatsen waar je heerlijk kunt eten! Hoewel in Polen in de traditionele gerechten vaak vlees zit, kun je er tegenwoordig fantastisch vegan en vegetarisch eten en lijkt de stad zich ook daar opnieuw uit te vinden.
Wij sluiten ons bezoek aan Manufactura af bij restaurant Zielona. ‘Zielona’ betekent letterlijk ‘groen’ en dat is te zien: alles op de kaart is vegan of vegetarisch. Het is nog moeilijk kiezen tussen burgers, curry’s en salades…
Zielona – Drewnowska 58, 91-002 Łódź
Ook in de hoofdstraat Piotrkowska kun je lekker eten: we vermaken ons uren bij Tel Aviv Street Food, een prijswinnend restaurant dat onder meer fantastische vegan brownies op het menu heeft staan. Ook daar kun je kiezen tussen verschillende burgers, falafel, gyros, en nog veel meer – wederom alles vegetarisch of vegan.
Tel Aviv Street Food – Piotrkowska 122, 90-006 Łódź
Op onze laatste avond in Łódź bezoeken we nog een voormalige fabrieksterrein: Monopolis. Daar werd ooit wodka gemaakt – vandaar dat er nu onder meer een klein wodkamuseum is gevestigd – en kun je terecht bij verschillende restaurants (onder meer Italiaans, Indiaas en Japans) voor een heerlijk diner. Wij kiezen voor Restaurant Asteria, dat zich in de oude stookruimte van het complex bevindt en onder meer een art bar met kunstige cocktails heeft.
Restaurant Arteria – Dr. Stefana Kopcińskiego 62, 90-032 Łódź
Om een beetje op adem te komen na alle indrukken, keren we nog eens terug naar OFF Piotrkowska voor een bezoek aan Drukarnia. Hoewel we geen tijd meer hebben om ook daar uitgebreid te eten, kan een drankje er nog wel van af. Een aanrader is de heerlijke winterthee met onder meer gember en citroen, waarbij je een plankje krijgt met verschillende ingrediënten en zelf de inhoud van je glas kunt samenstellen. Tijd om op Łódź te proosten – wat een verrassing was dat!
Drukarnia – Roosevelta 10A, 90-056 Łódź
Bonustip: combineer Poolse steden
Ben je van plan om naar Polen te gaan? Een bezoek aan Łódz is prima te combineren met een bezoek aan steden als Warschau en Krakau. Wij combineerden Warschau met Łódz en reisden comfortabel met de trein in iets meer dan een uur van de ene stad naar de andere. Je hoeft niet in Łódz te overnachten om veel van de stad te kunnen zien: het is ook een prima dagtrip.
Bijzonder overnachten in Łodz
Wil je toch overnachten, dan er zijn verschillende opties, even contrastrijk als de stad. Wij verbleven in Hotel Stare Kino en dat is een plek waar je niet moet overnachten als je de luxe wilt van een boutique hotel. Het is wel interessant als je een authentiek stukje Łodz wilt beleven. Elke kamer is in het thema van een bekende film en op elke verdieping wordt een stukje filmgeschiedenis uitgelegd. Konden de muren maar praten: aan alles voel je dat het gebouw een verhaal zou kunnen vertellen dat menig film doet verbleken – en daar moet je maar net tegen kunnen…
Een andere optie is designhotel Puro. Vanuit je kamer of vanaf het dakterras heb je een mooi uitzicht over Manufaktura en het Paleis van Poznański. Hier kun je ook terecht om een hapje te eten. De nadruk ligt op biologisch en verantwoord geproduceerd, en het restaurant biedt verschillende vegetarische specialiteiten.
Stare Kino Cinema Hotel – Piotrkowska 120, 90-006 Łódź
Hotel Puro – Ogrodowa 16, 91-065 Łódź
Meer weten over Polen?
Wil je op vakantie naar Polen?